หลายๆคนอาจสงสัยว่าทำไมโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาและจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยถึงมีต้นไม้ประจำโรงเรียนและต้นไม้ประจำมหาวิทยาลัยต้นเดียวกัน
คือ ต้นจามจุรี วันนี้ฉันจะมาอธิบายให้คุณทราบดังต่อไปนี้ค่ะ
โรงเรียนเตรียมอุดมฯ
แต่ก่อนผู้ที่จะเข้าจุฬาฯต้องมาศึกษา ณ ที่นี่ เมื่อก่อนชื่อว่า
โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ โรงเรียนเตรียมฯ
ยังใช้ตราสัญลักษณ์พระเกี้ยว(น้อย), ต้นจามจุรี, สีชมพู และการบูม Baka เป็นสัญลักษณ์ของสถาบันเหมือนๆกับชาวจุฬาฯ
อีกด้วย
ต้นจามจุรีบริเวณจุฬาฯ
หลักฐานที่ระบุชัดเจนเกี่ยวกับที่มาของการถือว่าจามจุรีเป็นต้นไม้ประจำมหาวิทยาลัย
หรือเป็นสัญลักษณ์อย่างหนึ่งของชาวจุฬาฯ นั้นยังไม่มีผู้ใดทราบแน่ชัด แต่สิ่งหนึ่งซึ่งเป็นที่ยอมรับกันทั้งชาวจุฬาฯ
และสังคมทั่วไปก็คือ
บริเวณที่เป็นจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยนั้นมีต้นจามจุรีขึ้นอย่างหนาแน่น และสิ่งที่นิสิตจุฬาฯ มีความรู้สึกนึกคิดตรงกันคือสีดอกจามจุรีเป็นสีชมพู
จามจุรีให้ร่มเงาสำหรับการเดินไปมา การพักผ่อน การดูหนังสือ
ใช้กิ่งก้านใบจามจุรีในกิจกรรมรับน้องใหม่กับการแข่งขันกีฬา
วัฏจักรของจามจุรีสอดคล้องกับวิถีชีวิตของชาวจุฬาฯ กล่าวคือ สีเขียวชอุ่มให้ความสดชื่นในภาคต้น
และภาคที่สองทั้งใบและฝักเตือนให้รีบดูหนังสือเตรียมตัวสอบปลายปีมิฉะนั้นจะพบกัน repeat หรือ retire จามจุรีอยู่ที่จุฬาฯ มานานจนบอกไม่ได้ว่าเมื่อไร
ด้วยเหตุนี้จามจุรีกับจุฬาฯ
จึงผูกพันกันมากจนกลายเป็นต้นไม้ประจำมหาวิทยาลัยและเป็นสัญลักษณ์อย่างหนึ่งของจุฬาฯ
ลานจามจุรีศรีโพธิ์ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาของเรา
มีลานจามจุรีศรีโพธิ์ ซึ่งมีต้นจามจุรีและต้นศรีมหาโพธิ์ขนาดใหญ่อยู่สองต้น เป็นสถานที่ที่ร่มรื่น
เหมาะแก่การทำกิจกรรมของนักเรียนเตรียมอุดมศึกษาอีกด้วยค่ะ
ข้อมูลทั่วไปของต้นจามจุรี
ชื่อ : จามจุรี หรือ ก้ามปู
หรือ ฉำฉา
ชื่อภาษาอังกฤษ : Rain tree
ชื่อพื้นเมือง :
ก้ามกราม (กลาง), ก้ามกุ้ง (กทม.,อุตรดิตถ์),
ตุ๊ดตู่ (ตราด), ลัง (เหนือ), สารสา (เหนือ), สำสา (เหนือ) และ เส่คุ่ (กะเหรี่ยง
แม่ฮ่องสอน)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Samanea
saman
เป็นพืชในวงศ์ถั่ว (Leguminosae)
ในวงศ์ย่อย Minosoideae เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่
มีกิ่งก้านสาขามาก มีใบขนาดเล็ก ดอกสีชมพู มีผลเป็นฝัก เมล็ดแข็ง ผลมีเนื้อสีชมพู
รสหวาน สัตว์เคี้ยวเอื้องชอบกินเป็นอาหาร เป็นพืชพื้นเมืองของเม็กซิโก, บราซิล และเปรู ต่อมาได้ถูกนำเข้ามาเผยแพร่ในเอเชียใต้, เอเชียอาคเนย์, หมู่เกาะแปซิฟิก และฮาวาย
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ต้นจามจุรี
ใบ
เป็นใบผสมแบบขนนกสองชั้นทั้งใบยาวประมาณ 25 – 40 เซนติเมตร
ใบประกอบด้วยช่อใบ 4 คู่ ใบย่อย 2 – 10 คู่ ต่อหนึ่งใบ
ใบย่อยเกิดบนก้านใบซึ่งแยกจากก้านใหญ่ ใบย่อยรูปขนานเปียกปูนแต่เบี้ยว
ใบย่อยด้านปลายใบใหญ่ที่สุดใบย่อยหนาปานกลาง ด้านหน้าใบสีเขียวเข้มเป็นมัน
ด้านหลังใบสีเขียวนวล และมีขนเล็กน้อย
ดอก
เป็นช่อดอกทรงกลม แต่ละช่อรวมกันเป็นช่อใหญ่ ช่อดอกเกิดที่ปลายกิ่ง กลีบดอกเล็กมาก
แต่ละช่อดอกมีดอกตัวเมียดอกเดียว และล้อมรอบด้วยดอกตัวผู้เป็นจำนวนมาก
ดอกบานมีสีชมพูซึ่งเป็นสีของเกสรตัวผู้ จามจุรีออกดอกระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ – พฤษภาคม
ผล
เป็นฝักแบนเมื่อแก่ก็จะไม่แตก ฝักแก่จะมีสีน้ำตาลดำขนาดกว้าง 1.5 – 2 เซนติเมตร ยาว 12 – 20 เซนติเมตร
ภายในฝักมีเนื้อนิ่มรสหวาน ฝักหนึ่งๆ มีเมล็ด 15 – 25 เมล็ด
เมล็ดสีน้ำตาลดำยาว 0.5 – 0.8 เซนติเมตร
ฝักแก่ระหว่างเดือนตุลาคม – มกราคม
ประโยชน์ของต้นจามจุรี
1.
เนื้อไม้เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรมแกะสลักไม้ภาคเหนือ ซึ่งมีการดำเนินงานในรูปสหกรณ์หัตถกรรมไม้
นอกจากไม้จามจุรีคือไม้สักมีราคาแพงและหายากทำให้ไม้จามจุรีจึงมีบทบาทในการทดแทนไม้สักได้มากขึ้น
เนื่องจากไม้จามจุรี ราคาถูก สามารถหาได้ง่ายกว่าไม้สัก
2.
จามจุรีเป็นแม่ไม้ที่ใช้เลี้ยงครั่งได้ผลดีมากชนิดหนึ่งโดยเฉพาะชนิดที่มีดอกสีชมพูเปลือกสีเทาดำ
ใบเขียวเข้ม ครั่งจะจับได้ดี ไม้ชนิดนี้สามารถเลี้ยงครั่งทั้งรอบฤดูร้อนและฤดูฝน
3. เป็นอาหารสัตว์ ใบและฝักมีคุณประโยชน์มาก
สำหรับ วัว ควาย
4. ปรับปรุงสภาพดินเลวให้ดีขึ้น
เนื่องจากเป็นพืชตระกูลถั่วจึงมีคุณสมบัติในการปรับปรุงคุณภาพของดินให้ดีขึ้น
ใบใช้ทำปุ๋ยหมักได้ โดนเฉลี่ยมีไนโตรเจนถึงร้อยละ 3.25
5. เป็นไม้ประดับยืนต้น
ที่สวยงามเนื่องจากเรือนยอดแผ่กว้างทั้งยังให้ร่มเงาที่ร่มเย็น
เนื่องจากใบเป็นใบประกอบแบบผสมแบบขนนก ค่อนข้างใหญ่และอยู่ชิดกัน
เมื่อพระอาทิตย์ตกดินใบจะหุบเข้าหากันครั้นรุ่งเช้าก็จะคลี่ขยายใบออก เพื่อเป็นการช่วยให้น้ำค้างที่ดินอยู่ตามกิ่งก้านหยดลงถึงพื้นดิน
บรรดากล้วยไม้ที่เกาะติดอยู่ตามลำต้นและเฟิร์นที่อยู่ตามพื้นดินภายใต้ร่มเงาของจามจุรีจึงเจริญเติบโตได้ดี
ต้นจามจุรี
บทความโดย : นันท์นภัส วุฒิพันธไชย
ขอขอบคุณข้อมูลและรูปภาพจาก :
http://www.memohall.chula.ac.th/article/%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%88%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%99/